Wielu z nas ma w swoim umyśle zakodowane przekonania związane z określonymi zachowaniami i cechami charakteru innych narodowości. Jak się okazuje, zjawisko to jest na tyle rozpowszechnione, że zarówno w prasie, w artykułach zamieszczanych na stronach internetowych, a nawet w podręcznikach do nauki języka obcego można znaleźć stereotypy dotyczące różnych narodów.
W rozmaitych źródłach pojawiają się informacje dotyczące poszczególnych narodowości. Dowiemy się z nich na przykład, że tylko Niemcy produkują dobrej marki samochody. Można również usłyszeć, że Włosi to osoby niechętne do pracy i gustujące jedynie w diecie makaronowej. Amerykanie są niejednokrotnie uważani za niezbyt mądrych, wrzeszczących na siebie i na innych ignorantów. Polacy natomiast piją dużo alkoholu i są żarliwymi katolikami. Takie informacje tworzone są w oparciu o mniej lub bardziej rozpowszechnione stereotypy.
Przekonania dotyczące poszczególnych narodowości funkcjonują nie tylko wśród ludzi z innych krajów – obywatele każdego państwa również mają opinie na swój temat. Naukowcy przeprowadzili badania mające ustalić, na ile stereotypy funkcjonujące w poszczególnych narodowościach są prawdziwe. W tym celu zebrano przedstawicieli różnych państw i zapytano ich, w jaki sposób postrzegają siebie i swoich rodaków. Okazało się, że ludzie w danym kraju myślą o sobie podobnie, ale niejednokrotnie nie jest to zgodne z ich rzeczywistymi zachowaniami. Przykładowo Włosi i Rosjanie uważają się za ludzi towarzyskich i otwartych, jednak są bardziej zamknięci w sobie, niż im się wydaje. Hiszpanie sądzą, że łatwo nawiązują kontakty z innymi ludźmi i są raczej leniwi, tymczasem nie są oni nad wyraz otwarci, ale potrafią się zmobilizować do pracy. Anglicy uważają samych siebie za zdystansowanych i zamkniętych. Okazało się jednak, że są jedną z najbardziej otwartych narodowości. Grupą, która oceniła się w sposób najbardziej zgodny z rzeczywistością, byli… Polacy. Zgodnie z badaniami i naszymi własnymi przekonaniami nie należymy do osób łatwo nawiązujących kontakty i jesteśmy raczej nerwowi.
Mówi się potocznie, że „w każdej bajce jest trochę prawdy”. Czy można odnieść to stwierdzenie do stereotypów związanych z narodowościami? Być może częściowo są one prawdziwe, co nie oznacza jednak, że wszyscy Francuzi traktują inne narody z wyższością, wszyscy Rosjanie nadużywają alkoholu, a 100% Polaków to głęboko wierzący katolicy.
Stereotypy otwierają nam drogę do porządkowania świata bez potrzeby lepszego poznawania innych ludzi. Problem powstaje wówczas, kiedy stereotyp staje się dla nas źródłem informacji o drugim człowieku. Warto włożyć wtedy chociaż odrobinę wysiłku w proces poznawania innej osoby, aby przekonać się, że nie każdy przedstawiciel danej narodowości musi odpowiadać powszechnie znanym stereotypom. Opierając się na osądach i doświadczeniach innych ludzi, możemy bowiem stracić szansę na poznanie nowych, interesujących osób oraz właściwej im kultury, zwyczajów i przekonań. (MW)
