Co łączy przekład z muzyką? Jak się okazuje bardzo wiele. Znajomość podstawowych zasad muzyki staje się wręcz niezbędna jeśli tłumacz staje w obliczu wyzwania jakim jest przekład operowego libretta lub tekstu piosenki.
Polskim tłumaczem zajmującym się przekładem musicali jest Daniel Wyszogrodzki. W jednym z wywiadów stwierdza on, że jego droga do przekładu wiodła przez piosenkę. Jednoczesna fascynacja muzyką i poezją sprawiła, że zaczął zajmować się tłumaczeniem melicznym, czyli takim, gdzie dwie powyższe muzy wzajemnie wzmacniają swój przekaz. Kiedy odkrył piosenki amerykańskich twórców, takich jak Cohen, Dylan czy Springsteen przystąpił do tłumaczenia tekstów ich piosenek. Kolejnym etapem w jego karierze niejako w sposób naturalny stał się teatr muzyczny. Rozpoczął on współpracę z teatrem ROMA i przetłumaczył między innymi trzy najsłynniejsze musicale na świecie: „Koty”, „Les Miserables” i „Upiór w operze”.
Obserwując kulisy pracy tłumacza musicalowego dowiemy się, że pracuje on pod presją licznych ograniczeń. Największym z nich jest pełna wierność partyturze muzycznej. „Przekład jest nieustającym kompromisem. Ale priorytetem jest zawsze widz i czytelność tekstu.” – mówi Daniel Wyszogrodzki w jednym z wywiadów.
Innym znanym tłumaczem tekstów piosenek był Maciej Zembaty, poliglota znający płynnie siedem języków, popularyzator twórczości Leonarda Cohena, który opracował już dwa tomy przekładów jego songów, a piosenka „Partisan” w przekładzie Zembatego stała się nieoficjalnie hymnem „Solidarności”.
Wśród polskich tłumaczy przekładem tego typu zajmuje się także polski dziennikarz muzyczny, pedagog i anglista Wojciech Mann. Był on autorem rubryki „Monday Manniaka” publikowanej w magazynie Gazety Wyborczej Duży Format, która prezentowała polskie tłumaczenia klasycznych tekstów muzyki rockowej. Tłumaczenia Wojciecha Manna są jednak w przeciwieństwie do przekładów Wyszogrodzkiego i Zembatego typowym tłumaczeniem filologicznym, leksykalnym, którego celem jest prosty przekaz treści.
Jeśli więc także ktoś z Was chciałby połączyć swoją pasję i zainteresowania z zawodem może warto wziąć przykład z powyższych i spróbować swoich sił w przekładzie melicznym…
(JF)
