Tłumaczenie nie jest kopią, lecz aktem twórczym – to słowa filozofia i eseisty hiszpańskiego, José Ortegi y Gasseta. Przekład literatury jest sztuką nie mniej wartościową niż samo tworzenie tekstu.
Z tego względu osoba zajmująca się tłumaczeniem literatury pięknej musi wykazywać się artystyczną wrażliwością, tak aby przekład nie tylko był poprawny językowo, ale również by oddawał w języku docelowym wyszukane środki poetyckie. Wśród polskich tłumaczy literatury można znaleźć prawdziwych mistrzów przekładu, znanych ze swojego wyjątkowego kunsztu i pomysłowości. Należą do nich między innymi Stanisław Barańczak i Robert Stiller.
Tłumaczenia Stanisława Barańczaka
„Takiego tłumacza jak Barańczak literatura polska od jej początków po dzisiaj nie miała” – stwierdził Czesław Miłosz. Stanisław Barańczak to tłumacz, który zadziwia swoją elastycznością w przekładzie najróżniejszych tekstów – dzięki jego wybitnej pracy można cieszyć się lekturą wielu wierszy, dramatów Szekspira czy zrozumieć słowa piosenek Beatlesów. Barańczak pasjonował się tłumaczeniem literatury absurdalnej i paradoksalnej; słynie też ze swoich gier słownych, które spisał w zbiorze „Pegaz zdębiał”.
Tłumaczenia Roberta Stillera
Robert Stiller to poliglota znający w różnym stopniu około 30 języków, co niewątpliwie pomogło mu zrozumieć zawiłości i trudności związane z przekładem oraz ukształtowało jego wybitne umiejętności tłumaczeniowe. Najbardziej zasłynął z przekładu „Mechanicznej pomarańczy” autorstwa Anthony’ego Burgessa. To tekst napisany slangiem zmieszanym z zapożyczeniami z języka rosyjskiego,
a oprócz tego autor zastosował wiele neologizmów.
Tłumaczenia Ireny Tuwim
W jednym ze swoich najpopularniejszych tłumaczeń na język polski Irena Tuwim powołała do życia słynnego misia – Kubusia Puchatka. To właśnie ten przekład został przyjęty do kanonu literatury dziecięcej. Miała niezwykły talent do nauki języków, co pozwalało jej tłumaczyć nawet najbardziej zawiłe gry językowe. O niejednym jej przekładzie mówiono, że jest lepszy o oryginału. Niektórzy twierdzili, że tłumacząc, tworzy teksty od podstaw, jedynie wzorując się na pierwowzorze.
Tłumaczenia Zofii Chądzyńskiej
Zofia Chądzyńska znana jest głównie z tłumaczenia literatury iberoamerykańskiej, między innymi dzieł Cortazara i Borgesa. To głównie dzięki niej ten typ literatury tworzonej w językach hiszpańskim
i portugalskim dotarł do polskich czytelników. W 1993 roku przyznano jej nagrodę Polskiego PEN-Clubu.
Polscy tłumacze literatury doskonale łączą biegłość językową z poetyckim wyczuciem, przekuwając obce słowa i myśli na język polski, zachowując jednocześnie autentyczność oryginalnych utworów. Dzięki ich pracy, czytelnicy w Polsce mają dostęp do wielkiego dziedzictwa literatury światowej.
(E. J.)
