Wraz z rozwojem języka mówionego i pisanego, ludzie zaczęli go wzbogacać użyciem środków stylistycznych, które w znaczący sposób wpłynęły na jego atrakcyjność i ułatwiły komunikację oraz kontakt między ludźmi. Jednym z takich środków jest dobrze wszystkim znana metafora. Słowo metafora pochodzi z języka greckiego i oznacza dosłownie „przeniesienie”, czyli przypisanie znaczenia jednego słowa bądź słów innym.
Umiejętności
W pracy tłumacza przekład metafory z języka oryginalnego na język docelowy z zachowaniem jej znaczenia stanowi nie lada wyzwanie. Jest to spowodowane faktem, że metafory są niejednoznaczne, a ich interpretacja jest silnie uwarunkowana kulturowo. Wykonanie takiego tłumaczenia wymaga więc od profesjonalnego tłumacza nie tylko świetnej znajomości języka, ale również świadomości kulturowej. Nie oznacza to jednak, że uzbrojony w te umiejętności nie napotka on żadnych problemów podczas procesu tłumaczenia.
Wyzwania
Trudności związane z tłumaczeniem metafor z jednego języka na inny wynikają z kilku powodów. Po pierwsze, nie każdy obiekt opisany w sposób metaforyczny w języku oryginalnym występuje w języku docelowym. Przykładem może być metafora związana z gatunkiem zwierzęcia, które nie występuje
w danym kraju, a tym samym w języku docelowym. Po drugie, obiekt porównania w metaforze jest wskazany pośrednio, co wpływa na domniemanie słowa kryjącego się za nim. Czytając w artykule „Fala obróciła się przeciwko rządowi”, możemy się tylko domyślać, że chodzi tutaj o opinię publiczną. Po trzecie, sens porównania jest trudny do zidentyfikowania, ponieważ obiekt, do którego ktoś lub coś jest porównywane, budzi odmienne skojarzenia w różnych kulturach. I po czwarte, w różnych kulturach i językach używa się innych obrazów jako porównania. Kłótnia lub spór może zostać wyrażona w różnych językach za pomocą burzy, sztormu czy pożaru.
Procedury
Aby zaadoptować znaczenie metafory do nowego kontekstu, tłumacz może posłużyć się kilkoma technikami. Jedną z nich jest użycie dokładnie tego samego ekwiwalentu występującego w języku oryginalnym. Może on też użyć innej podobnej frazy, która pozwoli zachować sens oryginalnej metafory. Kolejną opcją, gdy zawiodą dwie poprzednie, jest wykonanie parafrazy metafory niemożliwej do przetłumaczenia, tak by jak najbardziej przybliżyć jej znaczenie.
Jak widać tłumaczenie metafor może stanowić wyzwanie dla tłumaczy, jednak dzięki połączeniu swoich umiejętności wraz z zastosowaniem pewnych strategii tłumaczeniowych są oni w stanie poradzić sobie z tym trudnym zadaniem.
(A.D.)
