W świecie coraz bardziej zdominowanym przez nowe technologie, które umożliwiają dostęp do Internetu z każdego miejsca i o dowolnej porze, wypierane są tradycyjne formy przekazywania informacji. Listy, telegramy czy pocztówki odchodzą w zapomnienie. Podobnie dzieje się z tradycyjnymi drukowanymi książkami, które coraz częściej zastępowane są przez elektroniczne formy tekstów.
Spadek sprzedaży tradycyjnych książek w porównaniu do rosnącej popularności źródeł elektronicznych najbardziej widoczny jest na przykładzie Encyklopedii Brytannica i Wikipedii. Po 244 latach tradycyjna forma, w jakiej wydawana była encyklopedia – wersja papierowa – została zlikwidowana i całkowicie zastąpiona przez wersję internetową. Sprzedawana w druku, Encyklopedia Britannica od 2010 przynosiła dochód na poziomie 11 milionów dolarów, podczas gdy w tym samym czasie dochód Wikipedii z internetowej encyklopedii i innych projektów wynosił 60 milionów dolarów. Ostatnia, papierowa edycja książki w 2008 roku, sprzedała się zaledwie w liczbie 8,000 egzemplarzy, co w porównaniu z 120,000 w 1990 roku jasno obrazuje przyczynę zaprzestania druku.
W czasie, kiedy Encyklopedia Brytannica borykała się z największymi kłopotami w swojej historii, Wikipedia osiągała szczyt popularności. Choćby chwilowa przerwa w dostępie do jej zasobów wywoływała poruszenie wśród użytkowników Internetu. Fakt ten nie dziwi z powodu liczby tekstów dostępnych dla odbiorców. Ilość anglojęzycznych artykułów przekraczająca 4,000,000 z całą pewnością robi wrażenie. Zakres publikowanych informacji, od biografii celebrytów aż po skomplikowane zagadnienia naukowe jest nieosiągalny przez tradycyjne, papierowe wersje encyklopedii. Chociaż ostatnia wersja Encyklopedii Brytanica ważyła ponad 58,5 kilograma, liczba zamieszczonych w niej artykułów to zaledwie 65,000 (zaledwie, oczywiście w porównaniu z Wikipedią.) Co więcej, dla porównania, waga iPada, dzięki któremu z powodzeniem można korzystać z Wikipedii czy internetowej wersji ciągle ulepszanej Encyklopedii Brytannica, to nieco ponad 0,5kg.
Wikipedia wygrywa również na polu finansowym. Podczas gdy korzystanie z jej zasobów jest całkowicie darmowe, kwota, jaką trzeba przeznaczyć na Encyklopedię Brytannica to 1,395 tys. dolarów. Wersja na iPada to wydatek rzędu 1.99 dolara miesięcznie.
Co więcej, liczba osób, które opracowywały hasła zamieszczane w encyklopedii to 4,000. Do tego grona zalicza się 110 noblistów i 5 byłych prezydentów Stanów Zjednoczonych. Angielska wersja Wikipedii posiada ok. 800 tysięcy twórców. Wydawać by się mogło, że dzięki temu Encyklopedia Brytannica pozbawiona jest wszelkich błędów. Wikipedia cały czas walczy przecież z opinią braku rzetelności. Jednakże z badań przeprowadzonych w 2005 roku wynika, że na 42 artykuły Wikipedia zawiera 4 błędy, a Encyklopedia Brytannica 3. Potwierdza to tezę, że Encyklopedia Brytannica nie jest już jedynym obiektywnym i całkowicie rzetelnym źródłem informacji.
Pomimo wszystkich tych porównań, wciąż wiele osób twierdzi, że nic nie jest w stanie zastąpić kontaktu z tradycyjną drukowaną książką. To sentymentalne podejście jest jednak mocno zagrożone przez coraz bardziej popularne alternatywne źródła zdobywania informacji.
Angelika Karcz
