Kolory – to przede wszystkim one każdego dnia malują piękne obrazy przed naszymi oczami. Ich funkcji jest jednak zdecydowanie więcej. Noszą w sobie ukryte znaczenia i ludzie, zależnie od swojej kultury, mogą odczytywać je w zupełnie różny sposób. Dlatego jeśli mamy kontakt z osobami z innych krajów, warto wiedzieć jak wygląda rzeczywistość z ich perspektywy, niezależnie od tego czy jesteśmy kulturoznawcami, tłumaczami czy podróżnikami.
Mieszkańcom Zachodu czerwień przywodzi na myśl przede wszystkim miłość, zwykle ukazywaną pod postacią serc. Kojarzy się też z niebezpieczeństwem i często pojawia się na znakach zakazu lub znakach ostrzegawczych. W kulturze azjatyckiej, a zwłaszcza w kulturze chińskiej, kolor ten zgodnie z tradycją ma przynosić szczęście. Dlatego też podczas chińskich świąt drzwi domostw zdobią życzenia zapisane na czerwonym papierze, bliscy przekazują sobie czerwone koperty z pieniędzmi, a panny młode zakładają czerwone qipao. Suknie ślubne mieszkanek Indii również mają tę barwę – w tym przypadku jest to oznaka czystości.
Zielony to barwa natury – lasów, łąk i ogrodów. W Irlandii jest również symbolem szczęścia ukazywanym w formie koniczyny podczas dnia świętego Patryka. To także kolor Islamu, dlatego kraje takie jak Arabia Saudyjska, Palestyna czy Libia zawarły ten kolor na swoich flagach. W Indonezji zgodnie z tradycją zielony jest kolorem zakazanym – przynosi nieszczęście i świadczy o niewierności. Z kolei Chińczycy unikają zielonych nakryć głowy, które dawniej zarezerwowane były dla zdradzonych mężczyzn.
Niebieski jest kolorem zaufania i bezpieczeństwa, toteż znaczna część firm chętnie sięga po granat czy błękit podczas projektowania swoich szyldów i logotypów. Niekiedy jednak barwa ta może przywodzić na myśl smutek. Wynika to z przenośnego znaczenia słowa „blue” (niebieski), które od jakiegoś czasu funkcjonuje w języku angielskim jako przymiotnik o znaczeniu smutny. Z kolei w hinduizmie jest to kolor radości, szczęścia i płodności, ponieważ zgodnie z wiarą Kryszna posiadał skórę w niebieskim odcieniu.
Żółty to przede wszystkim kolor słońca – wyraża optymizm, radość i pozytywną energię. Mimo to mieszkańcy Niemiec i Francji mogą kojarzyć tę barwę z oznaką zazdrości i dlatego zgodnie z tradycją nie należy w tych państwach wręczać żółtych kwiatów.
Natomiast w krajach Ameryki Łacińskiej i Egipcie jest to kolor śmierci i uroczystości pogrzebowych.
Na Zachodzie biel kojarzy się z niewinnością i dobrocią. Panny młode i dzieci podczas uroczystości chrześcijańskich zakładają białe stroje jako oznakę czystości. Jednak w wielu krajach azjatyckich jest to kolor o negatywnym nacechowaniu, zarezerwowany na pogrzeby i okres żałoby.
Z kolei w kulturze zachodniej to czerń związana jest z żałobą, nieszczęściem i mrokiem. W języku chińskim także nie wzbudza pozytywnych skojarzeń. Hēi 黑 (czarny) jest również przymiotnikiem oznaczającym kogoś niegodziwego i złego. Natomiast w niektórych krajach afrykańskich jest symbolem męskości, dojrzałości i niekiedy zarezerwowany jest tylko dla mężczyzn. Obecnie jest to również symbol elegancji i prestiżu na całym świecie.
Co ciekawe niektóre kolory istnieją tylko w danej kulturze. Jednym z nich jest qing – chiński kolor, który jest połączeniem ciemnego niebieskiego i zielonego. Z kolei w językach Inuitów istnieje wiele kolorów białych.
Mimo że prawie każdy z nas ma przed oczami te same piękne widoki, to na poziomie języka i kultury rzeczywistość ta może wyglądać zupełnie inaczej. Barwy kryją się w idiomach i wyrażeniach, których znaczenie może być kluczowe podczas nauki języka i pracy tłumacza. Dlatego zgodnie z teorią „językowego obrazu świata” warto poznawać nowe języki i nowe kultury, a co za tym idzie – całkiem nowe światy.
(M.W.)
