Ile razy zastanawialiśmy się nad problematyczną odmianą czy zapisem najróżniejszych wyrazów? Ileż to debat na ten temat słyszeliśmy? Nieraz wątpliwości budzą podobnie brzmiące i pisane słowa, gdyż wydają się być synonimami – nic bardziej mylnego. Zaczynając od popularnej kwestii cudzysłowu, a kończąc na drażniącej kwestii lub i albo, opowiemy o kilku parach wyrazów które brzmią podobnie a znaczą coś zupełnie innego.
Kiedy mamy wątpliwości, warto zapamiętać że cudzysłów odmienia się tak samo jak rów.
| Mianownik (Kto? Co?) | Cudzysłów | |
| Dopełniacz (Kogo? Czego?) | Cudzysłowu | |
| Celownik (Komu? Czemu?) | Cudzysłowowi | |
| Biernik (Kogo? Co?) | Cudzysłów | |
| Narzędnik (Z kim? Z czym?) | Cudzysłowem | |
| Miejscownik (O kim? O czym?) | Cudzysłowie | |
| Wołacz | Cudzysłowie |
Zapewne nie raz i nie dwa słyszeliśmy, jak ktoś zamiennie używa słów przynajmniej i bynajmniej. Jaka jest różnica? Otóż przynajmniej oznacza „chociaż, co najmniej”, podczas gdy bynajmniej znaczy „wcale, w ogóle nie”. Często mylimy też słowa takie jak autorytarny (bezwzględny i apodyktyczny, ktoś, kto nie znosi sprzeciwu) z autorytatywnym (autorytatywne opinie, decyzje). Mówimy też bluzgać (przeklinać) zamiennie z bluźnić (ubliżać, uwłaczać autorytetom), efektowny (wywierający wrażenie) zamiast efektywny (skuteczny) oraz energetyczny (coś, co dostarcza energii) zamiast energiczny (energiczny może być człowiek i jego działanie). Popularnym błędem jest też mylenie słów felerny (wadliwy) z feralnym (pechowy), fermy (gospodarstwo z małymi zwierzętami) z farmą (duże gospodarstwo rolne) oraz meteoru (wyglądającym jak spadająca gwiazda bo rozżarza się w atmosferze ziemskiej) z meteorytem (nie spala się w atmosferze i spada na powierzchnię). Bardzo ciekawą różnicą jest różnica w znaczeniu głoski (dźwięk mowy) a zgłoski (sylaba) oraz obumrzeć (umrzeć) a odumrzeć (umrzeć i kogoś zostawić, np. odumrzeć męża).
Na samym końcu – najpowszechniejszy i niestety bardzo rzadko uświadamiany błąd – używanie zamiennie LUB i ALBO. Różnica wynika z logiki. Lub zawiera w sobie i. Dlatego nie należy pisać „i/lub” ponieważ oba znaczą to samo. Natomiast albo wskazuje, że dozwolona jest tylko jedna z możliwości.
Albo + i = LUB
Kupię herbatę lub kawę. – Co oznacza że kupię tylko herbatę, tylko kawę, lub oba.
Kupię herbatę albo kawę. – Oznacza że kupię tylko herbatę albo tylko kawę.
(MR)
