Zastanawialiście się kiedyś, co mają ze sobą wspólnego języki chorwacki, serbski i bośniacki? Dlaczego mieszkańcy tych krajów mogą się ze sobą swobodnie porozumiewać, a odwiedzający Bałkany nie są w stanie dostrzec różnic pomiędzy serbskim czy chorwackim?
Wspólna grupa językowa
Języki chorwacki, serbski i bośniacki należą do tej samej grupy językowej. Są przypisane do grupy zachodniej języków południowosłowiańskich, obok języków takich jak czarnogórski bądź słoweński. Wszystkie te języki są niemal bliźniaczo podobne, więc mieszkańcy Chorwacji, Serbii i Bośni
i Hercegowiny są w stanie wzajemnie się zrozumieć. Warto również dodać, że wszystkie trzy języki są dla siebie wzajemnie językami urzędowymi w danym kraju.
Różnice między językami
Zwracając uwagę na słownictwo, można dostrzec, że chorwacki oraz serbski wykazują różne preferencje leksykalne. Ten fakt wynika przede wszystkim z odrębnych źródeł zapożyczeń językowych. Najbardziej widoczne podziały pojawiają się jednak na poziomie zróżnicowanych gwar miejscowych.
Serbia a Chorwacja
Język serbski charakteryzuje się przywiązaniem do kultury prawosławia i cyrylicy, a chorwacki jest kojarzony z katolicyzmem i pismem łacińskim. Charakterystyczną cechą języka serbskiego jest stosowanie dwóch równoległych form zapisu: cyrylicy i alfabetu łacińskiego; oba systemy pisma są
w powszechnym użyciu. Do specyfiki ortografii serbskiej należy dopasowywanie postaci graficznej nazw obcych do pisowni serbskiej, zarówno w zapisie cyrylicą, jak i w wersji łacińskiej.
Bośnia
Język bośniacki wyróżnia się stosunkowo licznymi zapożyczeniami z osmańskotureckiego, arabskiego i perskiego. Norma języka bośniackiego czerpie z muzułmańskiej tradycji kulturowej i językowej, choć w istocie jest bardzo zbliżona do normy języka chorwackiego. Zapożyczenia tureckie w języku bośniackim to w znacznej mierze wyrazy religijne. Dominujący system pisma to alfabet łaciński, ale akceptowany jest również zapis cyrylicą serbską.
Języki chorwacki, serbski i bośniacki, pomimo przynależności do tej samej grupy językowej i licznych podobieństw, wykazują także subtelne różnice kulturowe i leksykalne. Choć te języki są wzajemnie zrozumiałe dla mieszkańców regionu, to różnice w słownictwie, zapisie oraz wpływach kulturowych są widoczne, odzwierciedlając ich zróżnicowaną historię i tradycje narodowe.
(N.M.)
