Annie Ernaux to jedna spośród najbardziej wpływowych francuskich pisarek. W twórczości skupia się na tematach, takich jak upływ czasu, pamięć, normy społeczne w podziale klasowym oraz feminizm w społeczeństwie za czasów jej młodości i aktualnie.
W 2022 roku otrzymała Nagrodę Nobla za „odwagę i chirurgiczną precyzję, z jaką odkrywa korzenie wyobcowania oraz kolektywne ograniczenia indywidualnej pamięci”. Ernaux przyznane wyróżnienie określiła jako wielki przywilej, ale też odpowiedzialność.
Jej twórczość cieszy się szczególną popularnością w Szwecji, na język szwedzki została przetłumaczona ponad połowa jej książek. Popularne są również tłumaczenia na język angielski, przełożonych zostało 17 z 25 jej powieści. W języku polskim przez długi czas mogliśmy przeczytać tylko Miejsce i Lata. Pod koniec 2022 roku Wydawnictwo Czarne, jeszcze przed otrzymaniem Nobla przez Ernaux, wydało przetłumaczone z języka francuskiego tytuły: Kobieta (Une femme) i Druga córka ( L’Autre Fille ) oraz odnowioną polską wersję mikropowieści Miejsce (La Place).
Mała liczba przetłumaczonych na język polski powieści Ernaux świadczy o tym, że ich przekład stanowi wyzwanie dla tłumaczy. Autorka nie nadużywa skomplikowanych środków stylistycznych, ale zastosowanie każdego słowa jest dokładnie przemyślane, dlatego tłumacz musi precyzyjnie przekazać to, co dane sformułowanie znaczy w oryginale, a to wymaga umiejętności odnajdywania idealnych odpowiedników. Francuzi na ogół charakteryzują się wysoko rozwiniętą umiejętnością abstrakcyjnego myślenia, a w życiu mają o wiele częściej styczność z filozofią (na przykład jako przedmiot w szkole) niż Polacy. To stanowi ogólny problem w tłumaczeniu tekstów o tematyce socjologicznej z języka francuskiego na polski.
Nobel dla Annie Ernaux stanowi jednak świetną okazję do zaznajomienia się z literaturą francuską,
a tym samym z jej tłumaczeniami. Możemy mieć pewność, że pojawi się teraz więcej publikacji Ernaux w Polsce, a autorzy jej przekładów będą doświadczać zarówno prestiżu, jak i presji podczas pracy z tekstami noblistki.
(M. K.)
